DORADZTWO I SZKOLENIA<br>AUDYT UDZIELANIA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

Zalecenia Rady Ministrów dotyczące stosowania klauzul społecznych przez administrację rządową przy udzielaniu zamówień publicznych

Utworzono: 05-08-2015

W dniu 28 lipca 2015 r. Rada Ministrów przyjęła zalecenia nakładające na instytucje administracji rządowej obowiązki w zakresie uwzględniania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych (Zalecenia Rady Ministrów dotyczące stosowania klauzul społecznych przez administrację rządową przy udzielaniu zamówień publicznych, link poniżej). Zalecenia są kolejną inicjatywą podejmowaną przez zaangażowane w tematykę instytucje administracji centralnej mającą prowadzić do realizacji za pośrednictwem zamówień publicznych szerszych celów krajowej polityki społecznej. Zalecenia zostały skierowane do administracji rządowej, niemniej jednak również pozostałe instytucje administracji publicznej mogą się nimi kierować odpowiednio kształtując swoją politykę w zakresie zamówień publicznych.

W zaleceniach Rady Ministrów szczególną uwagę zwraca się na analizę planowanych zamówień pod kątem możliwości uwzględnienia w nich klauzul społecznych, w tym także zobowiązuje się zamawiających do dokonywania takiej analizy również w odniesieniu do zamówień niepodlegających procedurom określonym w ustawie Pzp. 

Analiza taka powinna być dokonywana przede wszystkim pod kątem identyfikacji zamówień, w których możliwe byłoby zastosowanie klauzul społecznych, ale także pod kątem tego jakie cele społeczne chcemy za pomocą klauzuli realizować, a co za tym idzie jaka klauzula będzie w określonym przypadku najbardziej odpowiednia. Warto bowiem w tym miejscu zaznaczyć, że klauzule społeczne, których stosowanie zaleca Rada Ministrów, to nie tylko wspominana ostatnio najczęściej możliwość wymagania w określonych sytuacjach od wykonawcy zatrudnienia osób wskazanych do realizacji danego zamówienia na podstawie umowy o pracę, ale to także inne instrumenty, dzięki którym istnieje możliwość oddziaływania w kwestiach społecznych.

Możliwość stosowania klauzul społecznych została wprowadzona do polskich regulacji w zakresie zamówień publicznych w 2009 r. nowelizacją ustawy Prawo zamówień publicznych (Pzp) z dnia 5 listopada 2009 r. oraz ustawą z dnia 7 maja 2009 roku o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W ślad za zmianami prawnymi poszły też działania o charakterze edukacyjnym i promocyjnym przewidziane najpierw w Krajowym Planie Działań na Rzecz Zrównoważonych Zamówień Publicznych na lata 2010-2012, a następnie w Krajowym Planie Działań na Rzecz Zrównoważonych Zamówień Publicznych na lata 2013-2016.

W ścisłym znaczeniu pojęcie klauzule społeczne oznacza przede wszystkim dodatkowe warunki realizacji zamówienia, jakie zgodnie z artykułem 29 ust. 4 ustawy Pzp może postawić wykonawcy zamawiający, odnoszące się do zatrudnienia na potrzeby danego zamówienia określonych grup osób. Ustawa wymienia tutaj osoby bezrobotne, osoby młodociane zatrudniane w celu przygotowania zawodowego, osoby niepełnosprawne oraz inne osoby znajdujące się w niekorzystnej sytuacji, wskazane w przepisach o zatrudnieniu socjalnym, a mianowicie: bezdomnych realizujących indywidualny program wychodzenia z bezdomności, uzależnionych od alkoholu, po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego, uzależnionych od narkotyków lub innych środków odurzających po zakończeniu programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej, chorych psychicznie, zwalnianych z zakładów karnych, mających trudności w integracji ze środowiskiem czy też uchodźców realizujących indywidualny program integracji. Dodatkowe warunki realizacji zamówienia określane przez zamawiającego w oparciu o art. 29 ust. 4 muszą jednak być związane z tym zamówieniem i nie mogą odnosić się do ogólnej polityki zatrudnieniowej przedsiębiorcy.

Nowelizacją ustawy Pzp, która weszła w życie w październiku 2014 r., do listy dodatkowych warunków realizacji zamówienia, jakie zamawiający może postawić wykonawcy, określonych w art. 29 ust. 4 dodano także możliwość wymagania, aby osoby wykonujące czynności w trakcie realizacji zamówienia na usługi lub roboty budowlane, były zatrudniane przez wykonawcę lub podwykonawcę na podstawie umowy o pracę.  Warto przy tym zaznaczyć, że ustawa umożliwia postawienie takiego warunku tylko, jeśli jest to uzasadnione przedmiotem lub charakterem czynności, do których realizacji zatrudniane są te osoby. Innymi słowy możliwość taka istnieje, jeśli przedmiot zamówienia lub charakter czynności wymagają, aby były one wykonywane w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy, tj. pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę i za wynagrodzeniem1

Oprócz wyżej wspomnianych warunków realizacji zamówienia mianem klauzul społecznych w zamówieniach publicznych przyjęło się w Polsce określać także tzw. zamówienia zastrzeżone, określone w art. 22 ust. 2 ustawy Pzp. Przepis ten umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie możliwości ubiegania się o określone zamówienie tylko dla wykonawców zatrudniających ponad 50% osób niepełnosprawnych. Umożliwia to zamawiającemu wspieranie rozwoju podmiotów, które zatrudniają osoby niepełnosprawne, w tym m.in. podmiotów ekonomii społecznej, a przez to wspieranie zawodowej i społecznej integracji osób niepełnosprawnych.

Klauzule społeczne stanowią jednak tylko część instrumentów przewidzianych ustawą Pzp składających się na tzw. społeczne lub też społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne. Zalecenia Rady Ministrów koncentrują się przede wszystkim na klauzulach społecznych, z uwagi na fakt, że są to instrumenty o największych możliwościach oddziaływania w zakresie kwestii społecznych. Warto jednak wskazać, że zamawiający mają także inne możliwości uwzględniania aspektów społecznych w zamówieniach publicznych w tym m.in. określając odpowiednie wymogi techniczne czy też wymogi w zakresie dostępności w opisie przedmiotu zamówienia, poprzez odpowiednio dobrane kryteria kwalifikacji wykonawców lub kryteria oceny ofert czy też zwracając szczególną uwagę na kwestie związane z zatrudnieniem i jego kosztami w ramach badania ofert pod kątem rażąco niskiej ceny.

Zachęcamy wszystkich Państwa do stosowania tych instrumentów oraz do korzystania ze szczegółowych wskazówek na temat prawidłowego ich stosowania zawartych w materiałach umieszczonych na stronie internetowej UZP w zakładce „Społeczne zamówienia publiczne”.

____________________________

1 art. 22 § 1  Kodeksu pracy

 

Zalecenia Rady Ministrów w sprawie stosowania przez administrację rządową klauzul społecznych

Pismo do  Kierowników urzędów administracji rządowej

źródło:http://www.uzp.gov.pl

Przejdź do góry strony